Synagoga była centrum dzielnicy żydowskiej. Powstała w 1610 roku w miejscu wcześniejszej drewnianej. Do głównej sali, w której zgodnie z żydowską tradycją modlili się mężczyźni, przylegają dwie mniejsze, tzw. babińce. W czasie II wojny światowej Niemcy zdewastowali synagogę i urządzili w niej stajnię. Po wojnie odbudowano południowy babiniec, a na przełomie lat 60. i 70., podczas gruntownych prac konserwatorskich, zrekonstruowano attykę. We wnętrzu zachował się Aron ha-kodesz – "szafa ołtarzowa", w której przechowywano tylko zwoje Tory, a więc Pięcioksięgu Mojżeszowego, a także polichromowane sztukaterie zdobiące sklepienie i ściany głównej sali i północnego babińca. Stiukowe ramy wypełniały niegdyś cytaty z Biblii.
Od zachodu do synagogi przylega dawny dom kahału, czyli gminy żydowskiej. Natomiast, w oddalonej o kilkadziesiąt metrów od synagogi, kamienicy przy ul. Zamenhofa 5, w piwnicy, była mykwa – rytualna łaźnia żydowska.
Od 2005 roku właścicielem budynku jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Organizacja ta przeprowadziła remont, w wyniku którego synagoga odzyskała swój dawny, imponujący wygląd.
W 2011 r. w wyremontowanym budynku synagogi otwarte zostało Centrum "Synagoga" Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, w którym mieści się multimedialne Muzeum Historii Żydów Zamościa i Okolic, centrum informacji o "Szlaku Chasydzkim", a w sali głównej organizowane są koncerty i wystawy, a także wykłady i warsztaty edukacyjne.
Centrum "Synagoga"
Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego
ul. Pereca 14, 22-400 Zamość
tel. 84 639 00 54
www.zamosc.fodz.plwww.fodz.pl
Godziny otwarcia: codziennie oprócz poniedziałków i świąt żydowskich (dokładna informacja na stronie internetowej Fundacji)
marzec – październik, w godz. 10.00 – 18.00 (ostatnie wejście 17.30)
2 listopad - 28/29 luty, w godz. 10.00 – 14.00
Cena wstępu: wykupienie „cegiełki” w cenie 8,-, 20,-, 50,- lub 100,- zł
Zachęcamy do rezerwacji zwiedzania przez telefon lub pocztę elektroniczną.
Ten obiekt występuje także w trasach zwiedzania ze ścieżkami audio